Saskia was jarenlang alcoholverslaafd: ‘Mijn zoon was bang dat ik na een avond drinken niet meer thuiskwam’
Haar kinderen schaamden zich vaak als hun moeder weer dronken was. Toch zag Saskia van der Zee (46) lang het probleem niet in. Inmiddels is ze al zes jaar van de drank af en helpt ze verslaafden en hun naasten om hiermee om te gaan.
‘Laatst vertelde mijn jongste zoon dat hij zich – in de tijd dat ik veel dronk – veel zorgen over mij maakte. Ook al liet hij dat destijds niet merken. “Ik was bang dat je zo dronken was dat je niet meer het verschil kon zien tussen rood en groen bij het stoplicht en dat je overreden zou worden”, zei hij. Dat is verschrikkelijk om te horen. Een kind zou zich geen zorgen moeten maken om zijn ouder… Soms zei ik dat ik even weg was, om vervolgens urenlang weg te blijven. Mijn man is weleens in mijn stamkroeg gaan kijken of ik daar uithing. Hij trof mijn fiets daar aan, maar ik was er niet. Daarna moest hij de kinderen uitleggen dat hij ook geen idee had waar ik was.’
Ingewikkeld
‘Vroeger was er altijd al alcohol beschikbaar. Zo bestelde ik op mijn vijftiende een biertje in de kroeg en mocht ik thuis ook weleens een glaasje uit onze speciale drankkast. Rond mijn zestiende werd ik steeds onzekerder en merkte ik dat ik losser werd met een paar glazen alcohol op. Soms kwam het net even verkeerd terecht. Dan wist ik niet meer hoe ik was thuisgekomen, of ik bleef met mijn fiets in een tramrails hangen. Ik was geen probleemdrinker, eerder zoekende wat ik met mijn leven wilde. Toen ik mijn man leerde kennen en wij gingen trouwen, vielen de incidentjes met alcohol steeds meer op. De meeste mensen gaan verantwoordelijkheden aan na hun studie; ze beginnen met banen en samenwonen. Dat was voor mij te ingewikkeld. Toch trouwde ik op mijn 28ste. Wat mijn schoonmoeder tegen mij zei, kan ik nog maar al te goed herinneren: “Het is niet zo netjes om op je huwelijk dronken te zijn.” Het was een signaal dat ik niet doorhad. Terwijl ik vrolijk door bleef drinken, vond ik mijn leven alleen maar ingewikkelder worden. Helemaal toen ik drie kinderen kreeg. Tijdens de zwangerschap lukte het mij om niet te drinken, omdat ik een doel had. Maar zodra ik er weer klaar voor was, stond de drankfles voor mij klaar.’
Signalen niet oppikken
‘Mijn relatie ging slechter, omdat mijn man klaar met mij was. Ook hij zag dat ik te veel dronk, maar ik dacht dat het allemaal aan hem lag. Het resulteerde in relatie- en gezinstherapie. Terwijl dat zich afspeelde, kreeg ik op mijn 35ste last van paniekaanvallen. Op alle fronten ging het mis. Met mijn baan was ik al tijdelijk gestopt. Hoewel steeds meer dingen in mijn leven stukliepen, had ik nog niet door dat het aan de alcohol lag. Ik voelde een enorme druk om alle ballen in de lucht te houden. Ik besloot pas in het weekend te drinken, om mijn probleem niet aan anderen te laten zien, maar vooral om te laten zien dat ik wel een paar dagen kon stoppen. Het lukte mij niet. Daar zat ik dan, te drinken in de keuken. Stiekem.’
Goed fout
‘Het moest een keer fout gaan. Dat gebeurde zes jaar later, op mijn 41ste. Samen met mijn vriendinnen was ik in de stad. Dronken fietste ik weg, zonder jas, in de winter. Bebloed werd ik gevonden in het Vondelpark. Veel weet ik er niet meer van, dat heb ik destijds al verdrongen. Wat ik nog wel goed kan herinneren, is het gesprek dat ik met vriendinnen de volgende ochtend had aan mijn keukentafel. Eén vriendin zat huilend tegenover mij: “Sas, ik maak mij echt zorgen om je.” Terwijl ik dacht: waarom zit ze te huilen? Een andere vriendin heeft mij daarna letterlijk bij de arm gegrepen om naar de huisarts te gaan. Zij zei tegen mij: “Het zijn geen paar wijntjes waar je het over hebt. Je maakt alles kapot. Je kinderen, je man en jezelf.” Twee weken later zat ik in de kliniek in Afrika. Ik was doodongelukkig en ik wist ergens dat er iets moest gebeuren. Hoewel ik in eerste instantie nog opstandig was, veranderde dit toen mijn schadebrief werd voorgelezen. Mijn man had zeven kantjes geschreven, ook namens de kinderen. Misschien had ik dan toch een verslaving…’
Fouten rechtzetten
‘Nadat ik terugkwam uit Afrika schaamde ik mij heel erg. Ik vond het heel spannend wat ze van mij vonden. Mijn man en ik wandelden in het begin veel met de hond om te praten over alles wat er was gebeurd. Ik ben heel dankbaar dat hij het mij uiteindelijk heeft vergeven. Een half jaar lang heb ik niet gewerkt, waardoor ik veel thuis was. Ik wilde bewijzen aan mijn gezin dat ik mij wel aan mijn woord kon houden. Ook vertelde ik ze waarom ik daadwerkelijk naar Afrika was gegaan. Ze maakten soms een beschamelijke actie van mij mee, maar konden dat niet linken aan verslaafd zijn. Vanaf dat punt mochten ze mij alles vragen wat ze wilden.’
Omzetten tot kracht
‘Terug naar mijn oude baan was voor mij geen optie. Ik wilde graag mensen helpen met een alcohol of drugsprobleem en hun naasten. Daarom heb ik in 2019 Happy Sober opgezet. Vorig jaar ben ik ook nog Sober@work gestart, waarbij we naar bedrijven toegaan en een workshop geven waarbij we hen meer vertellen over alcohol en drugsgebruik; hoe je het herkent en hoe je het gesprek aan gaat met iemand op de werkvloer. Achteraf denk ik dat mijn collega’s het ook aan mij konden herkennen. Ik hing af en toe ook boven de wc-pot. Maar ik kon het te goed verbergen, zo camoufleerde ik het allemaal mooi met smintjes en make-up.’
Aanbiedingen mijden
‘In het begin vond ik het nog ingewikkeld om niks te drinken. Vooral als het in de aanbieding was. Zo sloeg ik eerder altijd mijn voorraadjes in. Op een gegeven moment ben ik bewust de schappen gaan vermijden waar alcohol beschikbaar lag. Boodschappen deed ik nadat ik had gegeten. Dat was altijd een trigger voor mij. Ik heb mijn weg gevonden daarin. Ook met diners met vriendinnen. In het begin vermeed ik dat, maar het is belangrijk om het aan te gaan en hulp te vragen als het lastig wordt.’