Geregeld krijg ik berichten van mensen die in hun omgeving iemand hebben, die naar hun zeggen een alcohol probleem hebben. Deze ‘naasten’ zijn veelal partner van, broer/zus van of een ouder van. Ze zijn van mening dat er nu toch echt wel wat moet gaan gebeuren omdat de situatie door de overmatige drankhoeveelheid niet meer houdbaar is. Voorbeelden van vragen die zij aan mij stellen zijn: ‘mijn partner drinkt elke avond en op sommige dagen loopt het uit de hand en komt hij veel te laat thuis en we krijgen daardoor steeds ruzie’. Ook belde een keer een moeder die vond dat haar zoon te vaak terugviel na de opname in de kliniek en dat een één-op-één coaching traject met mij het verschil wel zou gaan maken. Kortom vaak zie ik dat de familie eerder in de gaten heeft dat hun dierbare een probleem heeft, dan de persoon in kwestie zelf ziet. Ze vragen dan ook aan mij, of ik ze dan kan en wil gaan helpen.
Vaak is het zo dat de naaste, met de beste intenties, zelf al meerdere pogingen heeft gedaan om de situatie te veranderen en bijvoorbeeld hun partner te helpen. Maar in de meeste gevallen leidt dat ‘helpen’ tot verergering van het alcoholprobleem. De alcoholist ervaart namelijk geen probleem en ziet de naaste als een belemmering in zijn haar of haar drankgebruik. Ik zie vaak dat de naaste zelf de grenzen steeds bijstelt met het doel het grillige contact met de verslaafde te houden. Hierdoor gaat de naaste op eieren lopen en kan daardoor zichzelf weg gaan cijferen. Sterker nog de alcoholist legt het probleem vaak bij de naaste neer en zal het nooit bij zichzelf zoeken. Zo ontstaan er steeds vaker escalaties en wordt het hanteren van grenzen steeds moeilijker, laat staan van het uitvoeren van de (haalbare) consequenties.
Het gevoel van machteloosheid overheerst bij de naasten. We hebben weinig tot geen invloed op het gedrag van anderen, al helemaal niet bij mensen die kampen met een alcoholprobleem. Wat je wel kan doen, is om te kijken hoe je als naaste het beste met de situatie kan omgaan en hoe je sterker in je schoenen komt te staan om verandering te gaan brengen in de situatie waarin je nu zit. Vaak zie ik dat de gemoedstoestand en het welzijn flink wordt beïnvloed door het gedrag van de dierbare met het alcoholprobleem. Samen met de naaste ga ik aan de slag om te kijken waar dit gedrag vandaan komt en op welke manier de vicieuze cirkel doorbroken wordt. In eerste instantie zie ik soms wat weerstand omdat de naaste eigenlijk vindt dat het probleem bij de ander ligt, maar na een aantal gesprekken blijkt vaak dat je eigen gedrag cruciaal is bij het doorbreken van deze cirkel.
Nu ik steeds vaker aan de slag ben met familie coaching besef ik me steeds vaker hoe zwaar het is om te leven met een (alcohol) verslaafde. De naaste laat zo enorm zijn of haar leven bepalen door het gedrag van de ander, waardoor de naaste vaak niet meer in staat is om goed voor zichzelf te zorgen. De naaste is zo ver af geweken van zijn eigen normen en waarden, dat het zonder hulp vaak niet mogelijk is om de regie weer terug te pakken.
Door het begeleiden van deze naasten, kan ik ook steeds beter reflecteren in de tijd hoe het voor mijn naasten was. Met veel compassie denk ik aan hen terug in de tijd dat ik dit onvoorspelbare gedrag had. Momenten dat ze in angst zaten waar ik uit hing en dat ik niet emotioneel bereikbaar was. Dat ik ze vaak het gevoel gaf dat het aan hen lag en dat zij de schuld waren van mijn ongelukkigheid. Sinds mijn naasten tot inzicht zijn gekomen dat ze zich te afhankelijk hebben opgesteld, lukt het hen weer om de gestelde grenzen na te komen en niet meer met mijn manipulatieve gedrag mee te buigen. Dit was het begin van het herstel van mijn naasten.
